Tersiyer Hiperparatiroidide Klinik Bulgular

Tedavi

Sekonder hiperparatiroidiye neden olan böbrek yetmezliği gibi durumlarda uyarı ile paratiroid bezleri büyümekte ve bu uyarıcı etki ortadan kalktıktan sonra da büyümüş paratiroid bezleri kendileri otonomi kazanarak fazla hormon salgılamaya devam edebilmektedirler. Bu şekilde paratiroid bezlerini uyaran etken  ortadan kalktıktan sonra paratiroid bezlerinin kendi başlarına fazla hormon salgılayıp, kan kalsiyum seviyesinin artmasına neden olmalarına tersiyer hiperparatitoidi denir. Bu durum en sık uzun süre böbrek yetmezliğ nedeni ile diyaliz tedavisi alan hastalarda gelişen sekonder hiperparatiroidi sonrası, böbrek transplantasyonu yapıldıktan sonra gelişmektedir. Tersiyer hiperparatiroidide parathormon değeri ile birlikte kalsiyum değeri de yüksektir. 

Böbrek yetmezliği nedeni ile başarılı böbrek transplantasyonu (nakli) uygulanan hastaların birçoğunda kemik ve mineral bozuklukları zamanla geriye dönecektir. Bununla birlikte bazı hastalarda transplantasyon sonrası tek başına parathormon yüksekliği veya parathormon ile birlikte kalsiyum yüksekliği görülebilmektedir. Bu konuda yapılan geniş bir çalışmada böbrek transplantasyonundan 1 yıl sonra hastaların % 8’inde parathormon ve kalsiyum yüksekliği saptanmıştır.

Tersiyer Hiperparatiroidide Klinik Bulgular

Tersiyer hiperparatiroidinin semptom ve bulguları primer hiperparatiroidinin semptom ve bulgularına benzemektedir. Bu hastalarda kemik ağrıları, kemik yoğunluğunda azalma, kemik kırıkları, kaşıntı, böbrek taşı, transplante edilen böbrek fonksiyonunda bozulma, ülser, pankreatit, yumuşak doku ve damarlarda kireçlenmeler, kas zayıflıkları, zihinsel durum değişiklikleri görülebilir.

Tedavi

Bu hastalıkta transplantasyondan sonraki ilk bir yıl hafif kalsiyum yüksekliği durumlarında beklenip, hasta takip edilebilir. Ciddi kalsiyum yüksekliklerinde ise erken müdahale edilmesi gerekir. Kalsiyum yüksekliği devam ettiğinde primer hiperparatiroididekine benzer şekilde ve transpalnte edilen böbrek fonksiyonuna göre ameliyat kararı verilir. Tersiyer hiperparatiroidinin esas tedavisi cerrahidir. Ayrıca uzun sürekli parathormon düzeyi yüksekliği devam ederse kalsiyum değeri normal olsa da paratiroidektomi düşünülebilir.

Tedavide amaç fazla paratiroid hücresini çıkararak kalsiyum değerini normal sınırlara çekmektir. Tedavide cerrahi girişim şekli hastaya göre bireysel olarak belirlenir. Tedavi şekli tek veya 2 paratiroid bezi çıkarmaktan, subtotal (geride bir paratiroid bezinde bir miktar paratiroid dokusu bırakılması) veya total (tüm paratiroid dokusunun çıkarılması) paratiroidektomiye kadar değişen bir genişlikte olabilir.